آب دیونیزه و آب مقطر به عنوان یک نوع آب کاملاً خالص محسوب میشوند، اما روش تولید هر یک با دیگری کاملاً تفاوت دارد. با در نظر گرفتن منبع آب، این امکان وجود دارد که آب مقطر نسبت به آب دیونیزه درصد خلوص بیشتری داشته باشد، اما این موضوع به معنای تایید بهتر بودن آب دیونیزه نیست. مورد استفاده قرار دادن آب دیونیزه به جای آب مقطر در بسیاری از فرایندهای خاص و ویژه میتواند کاربردیتر باشد. البته از لحاظ هزینه و کارایی دارای یک سری مزایا و معایب است. در ادامه قصد داریم مطالب بیشتر و کاملتری در رابطه با تفاوت بین آب مقطر و آب دیونیزه برای شما بیان کنیم پس با ما همراه باشید.
بیشتر بخوانید: تفاوت فیلتر تصفیه آب با سختی گیر
کاربردها و موارد استفاده از آب مقطر و آب و دیونیزه کدامها هستند؟
اگر اینگونه تصور کنیم که آب منبع مورد استفاده برای آب مقطر همان آب شیرین و قابل شرب باشد، به این نتیجه خواهیم رسید که امکان استفاده از آب مقطر برای اکثر آزمایشگاهها وجود دارد و درصد خلوص آن نیز به اندازه کافی است. معمولا از آب مقطر برای موارد زیر مورد استفاده قرار میگیرد.
- حلال مناسب برای انواع محلولها
- جهت تمیز کردن تمام ظروف مختلف آزمایشگاهی
- به عنوان یک آب خالص
- برخورداری از استاندارد کالیبراسیون
- استرلیزاسیون تمام تجهیزات
اما در رابطه با میزان خالص بودن آب دیونیزه باید بگوییم که به منبع آب آن بستگی دارد. در هر زمانی که احساس شود باید یک حلال نرم مورد استفاده قرار بگیرد، قطعاً به سراغ آب یونیزه میروند. از آب دیونیزه نیز در مواردی که نام میبریم استفاده خواهد شد.
- اکثر آزمایشهای شیمی مانند ترکیبات یونی
- مورد استفاده برای شستشوی انواع ظروف علی الخصوص شستشوی نهایی
- بلوکهای تحلیلی
- به عنوان یک آماده ساز برای حلال
- ساخت باتری
مشاهده کردید که آب مقطر و آب دیونیزه در موارد مختلف و گوناگون کاربرد زیادی به همراه دارند. با توجه به این که آب دیونیزه یک واکنش پذیر است، چنانچه قرار به تماس طولانی آن با فلزات باشد، مورد استفاده قرار نمیگیرد. سایت آبان شیمی پالایش قصد دارد به توضیح تمام تفاوتهای بین آب مقطر و آبدیونیزه بپردازد و شما میتوانید اطلاعات کاملی را از طریق این سایت به دست آورید.
بیشتر بخوانید: تست کیفیت آب
تفاوت اصلی موجود بین آب مقطر و آب دیونیزه در چیست؟
تفاوت بین آب مقطر و آب دیونیزه مربوط به درصد خلوص آن است. معمولاً آب مقطر با استفاده از دستگاه آب مقطر گیری به دست میآید و برای این کار لازم است که در وهله اول آب را وارد دستگاه کنند و سپس طی فرایندهای لازم به بخار تبدیل خواهد شد.
در مرحله بعد زمانی که با بخش سرد کننده برخورد پیدا میکند، به مایع تبدیل شده و توسط یک شلنگ از داخل دستگاه به بیرون خارج میشود و آن را جمع آوری میکنند.
در حالت کلی آب مقطری را که با استفاده از این روش به دست میآورند به هیچ عنوان املاح معدنی ندارد و امکان استفاده از آن در داخل آزمایشگاهها جهت شستشو و غیره وجود دارد.
اما آب دیونیزه دارای درجه خلوص بالاتری نسبت به آب مقطر است. جهت به دست آوردن آن از یک دستگاه مخصوص به نام دیونایز استفاده میکنند. در این دستگاه از یک سری ستونهای خاص رزین به همراه بارهای مثبت و منفی تشکیل شده است و هدف از قرار دادن این رزینها فقط جهت گرفتن یونهای مثبت و منفی است.
آب دیونیزه در رقیق کردن سرم استفاده بسیار زیادی دارد. به این دلیل که درجه خلوص بالاتری نسبت به آب مقطر دارد، در بخش صنعتی به شدت مورد استفاده قرار میگیرد.
بیشتر بخوانید: آنتی اسکالانت
تفاوت تولید آب در فرایند دیونیزه سازی و تقطیر
تولید آب در فرایندهای دیونیزهسازی و تقطیر از روشهای مختلفی استفاده میکنند و هرکدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند.
-
تقطیر:
- در تقطیر، آب واکنشی جدا میشود از مواد جامد و مایع دیگر. این فرایند بر پایه انتقال گرما است، که برای جدا کردن آب از مواد دیگر از دمای انتقال مخصوصی استفاده میکند.
- تقطیر عمدتاً برای تصفیه آب از املاح و ذرات معلق استفاده میشود. این روش معمولاً برای تصفیه آب شیرین از آب شور استفاده میشود، به ویژه در تولید آبهای آشامیدنی.
- یکی از معایب تقطیر، مصرف بالای انرژی برای بخارزدایی و نیاز به تجهیزات پیچیده است.
-
دیونیزهسازی:
- در دیونیزهسازی، آب از املاح و یونهای موجود در آن پاکسازی میشود، به طوری که حتی یونهای معدنی نیز حذف میشوند. این فرایند بر پایه انتخابی یونها و اختلاف الکتریکی آنها از آب استفاده میکند.
- دیونیزهسازی برای تولید آب برای کاربردهایی مانند پرورش گیاهان، آزمایشگاهها، صنایع الکترونیک و غیره استفاده میشود، جایی که نیاز به آب بسیار پاک و بدون یون است.
- این فرایند شامل استفاده از فیلترها، مبدلهای یونی، و فرآیندهای شیمیایی مختلف میشود.
به طور خلاصه، تقطیر معمولاً برای تصفیه آب از املاح و ذرات معلق استفاده میشود، در حالی که دیونیزهسازی برای حذف یونها و ایجاد آب بسیار پاک و بدون یون مورد استفاده قرار میگیرد.
بیشتر بخوانید: دستگاه تصفیه آب صنعتی
تفاوت تقطیر و دیونیزه سازی آب
تقطیر و دیونیزهسازی دو روش مختلف برای تصفیه و آبکردن آب هستند، هرکدام از این روشها ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند:
- تقطیر:
- در تقطیر، آب به صورت بخار تبخیر میشود و سپس برگشت به حالت مایع دریافته میشود. این فرایند بر پایه انتقال گرما است، که برای جدا کردن آب از مواد دیگر از دمای انتقال مخصوصی استفاده میکند.
- تقطیر عمدتاً برای تصفیه آب از املاح و ذرات معلق استفاده میشود. این روش معمولاً برای تولید آبهای آشامیدنی از آب شور، مخصوصاً در مناطقی که با مشکلات آب شور مواجه هستند، مورد استفاده قرار میگیرد.
- تقطیر همچنین میتواند مواد آلاینده دیگر مانند مواد آلی و باکتریها را از آب حذف کند.
- دیونیزهسازی:
- در دیونیزهسازی، آب از املاح و یونهای موجود در آن پاکسازی میشود، به طوری که حتی یونهای معدنی نیز حذف میشوند. این فرایند بر پایه انتخابی یونها و اختلاف الکتریکی آنها از آب استفاده میکند.
- دیونیزهسازی معمولاً برای تولید آب بسیار پاک و بدون یون برای کاربردهایی مانند صنایع الکترونیک، آزمایشگاهها، سیستمهای تزریق آب و غیره استفاده میشود.
- این فرایند شامل استفاده از فیلترها، مبدلهای یونی، و فرآیندهای شیمیایی مختلف میشود.
بنابراین، اصلیترین تفاوت بین تقطیر و دیونیزهسازی آب در روشهایی است که برای تصفیه و آبکردن آب استفاده میشوند، و هرکدام از این روشها برای کاربردهای خاصی بهینهسازی شدهاند.
بیشتر بخوانید: بایوساید
کدام آب مناسب تر است؟ دیونیزه یا مقطر
انتخاب بین آب دیونیزه و آب مقطر بستگی به کاربردهای خاص شما دارد. در ادامه، برخی از مزایا و معایب هر نوع آب را بررسی میکنیم:
آب دیونیزه:
- مزایا:
- بسیار پاک و بدون یون: آب دیونیزه حاوی یونهای معدنی و سایر آلایندهها نیست و بنابراین بسیار پاک است.
- مناسب برای بسیاری از کاربردها: آب دیونیزه برای استفاده در صنایع الکترونیک، آزمایشگاهها، دستگاههای تزریق آب و سایر کاربردهایی که نیاز به آب بسیار پاک دارند، مناسب است.
- قابلیت حذف مواد آلی و آلایندههای دیگر: این نوع آب میتواند مواد آلی و سایر آلایندههای را از آب حذف کند.
بیشتر بخوانید: تانکر هوایی
- معایب:
- مصرف انرژی بالا: فرآیند دیونیزهسازی ممکن است نیاز به مصرف انرژی بالا داشته باشد.
- قابلیت جذب یونهای محیطی: آب دیونیزه ممکن است بعد از تولید مجدداً یونهای محیطی را جذب کند، به ویژه اگر در مخازن باز دخیره شود.
بیشتر بخوانید: برج خنک کننده
آب مقطر:
- مزایا:
- بسیار پاک: آب مقطر حاوی هیچ گونه ذرات معلق یا املاح نیست و بنابراین بسیار پاک است.
- مناسب برای مصارف آشامیدنی: آب مقطر به طور گسترده برای مصرف آشامیدنی استفاده میشود.
- کاربردهای گسترده: از آب مقطر برای بسیاری از کاربردهای خانگی و صنعتی، از جمله در بخشهای آشپزخانه، ایستگاههای پخش آب، صنایع غذایی و دارویی، استفاده میشود.
بیشتر بخوانید: دیسکلر
- معایب:
- حاوی ذرات گازی: آب مقطر ممکن است حاوی برخی گازهای محلول مانند کربن دیاکسید باشد که ممکن است در برخی موارد ناخوشایند باشد.
- قابلیت جذب آلایندهها: به دلیل خواص حلالیت بالای آب، ممکن است آلایندهها از محیط به آب مقطر جذب شوند.
در نهایت، برای انتخاب بین آب دیونیزه و آب مقطر، باید نیازهای خاص خود را بررسی کرده و از مزایا و معایب هر یک در رابطه با کاربردهای خود آگاه شوید.
بیشتر بخوانید: دترجنت
سخن پایانی
همانطور که ملاحظه کردید به توضیحات مطالب لازم در رابطه با تفاوت بین آب مقطر و آب دیونیزه پرداختیم. در این قسمت باید بیان کنیم که هر یک دارای کاربردهای مختص به خود هستند و با توجه به این مورد که آب دیونیزه نسبت به آب مقطر واکنش پذیری بیشتری دارد سعی میکنند، آن را در تماس طولانی با فلزات قرار ندهند.
در بسیاری از آزمایشها و برای شستن ظروف آزمایشگاهی استفاده از آب دیونیزه و آب مقطر به شدت کاربردی است.